De Maan in november

Gebruik eventueel deze tool om te kunnen zien welke interressante zaken er elke dag op de Maan zichtbaar zijn met het blote oog, verrekijker of kleine telescoop. 

Een maandkalender met de maanfasen, tijdstippen van opkomst- en ondergang kun je hier vinden.

Planeten in november

• Mercurius: Mercurius verschijnt eind november aan de ochtendhemel, dicht bij de veel helderdere Venus.
• Venus: Venus is nog steeds erg helder maar zakt steeds verder weg in de ochtendschemering.
• Mars: Mars is ook in november niet te zien. Hij staat te dicht in de buurt van de Zon
• Jupiter: Jupiter is later op de  avond te zien in het sterrenbeeld Tweelingen ( Gemini).
• Saturnus: Saturnus is deze 's avonds in het sterrenbeeld Waterman ( Aquarius) te vinden.
• Uranus: Uranus is met een verrekijker of telescoop te vinden in het sterrenbeeld Stier (Taurus), nabij de Plejaden.
• Neptunus: Neptunus is 's avonds in het sterrenbeeld Vissen ( Pisces) te vinden. Hij staat niet ver van Saturnus.

Meteorenzwermen in november:

Ook in oktober zijn meteorenzwermen actief, de belangrijkste zijn de Draconiden en de Orioniden.

 - Tauriden (Zuidelijke en Noordelijke)

• Actief: van eind oktober tot half november

• Hoogtepunt: meestal rond 5–12 november

• Aantal meteoren: relatief weinig (ongeveer 5 per uur), maar

• Bijzonder: ze staan bekend om hun heldere vuurbollen (boliden)

• Oorsprong: komeet Encke

 - Leoniden

• Actief: ongeveer 6–30 november

• Hoogtepunt: rond 17–18 november

• Aantal meteoren: gemiddeld 10–20 per uur, maar

• Bijzonder: soms spectaculaire uitbarstingen (“meteorenstormen”) om de ~33 jaar

• Oorsprong: komeet Tempel-Tuttle

- Alpha Monocerotiden

• Actief: rond 21–23 november

• Hoogtepunt: soms een korte, intense piek

• Bijzonder: meestal zwak, maar kan plotseling hevig worden

Verder zijn er natuurlijk ook in november weer sporadische meteoren zichtbaar, meteoren die tot geen enkele zwerm behoren.

Om je kansen op een succesvolle waarneming te vergroten, kun je de volgende tips gebruiken:

• Zoek een locatie met zo min mogelijk lichtvervuiling, ver weg van straatlantaarns en andere lichtbronnen.
• Kies een plek met een onbelemmerd uitzicht, zodat je zoveel mogelijk van de hemel kunt overzien.
• Gun je ogen de tijd om aan het donker te wennen (minimaal 20-30 minuten) en vermijd het gebruik van je telefoon of andere felle schermen.
• Kleed je warm aan, want zelfs in de zomer kan het ’s nachts flink afkoelen wanneer je langere tijd buiten bent.
• Je hebt geen telescoop of andere apparatuur nodig – simpelweg naar boven kijken is genoeg!
• Een ligstoel of deken maakt het comfortabeler en voorkomt een stijve nek.
• De beste kijktijd is doorgaans na middernacht tot in de vroege ochtend, wanneer de radiant van de zwerm hoger aan de hemel staat.
• Houd rekening met de maanstand. Fel maanlicht kan het lastiger maken om zwakkere meteoren te zien.

Kometen in november

Dagoverzicht:

• Zondag, 2 november: Vanavond staan Saturnus en Neptunus rechts van de Maan. Saturnus lijkt op een gelige ster, terwijl voor het waarnemen van Neptunus minimaal een verrekijker nodig is. Met een kleine telescoop kun je Saturnus’ maan Titan goed zien, want deze bevindt zich op zijn grootste oostelijke afstand van de planeet.

• Dinsdag, 4 november: In de vroege ochtend kun je met een kleine telescoop zien hoe de maan Europa van Jupiter wegdrijft, terwijl Callisto juist naar de planeet toe beweegt.

• Woensdag, 5 november: Vandaag is het Volle Maan, en deze is de grootste van 2025. Waarschijnlijk zullen veel media weer spreken over een 'Supermaan'. De Maan bevindt zich op een afstand van 356.832 km van de Aarde (gemeten van middelpunt tot middelpunt) en is iets helderder dan normaal (+0.2 magnitude).

• Donderdag, 6 november: Met een verrekijker kun je in de buurt van de Maan de open sterrenhoop M45 in het sterrenbeeld Stier (Taurus) spotten, beter bekend als de Plejaden.

• Zaterdag, 8 november: Met een kleine telescoop of sterke verrekijker kun je zien hoe de Jupitermanen Europa en Ganymedes in tegengestelde richtingen bewegen en elkaar tot op korte afstand naderen.

• Zondag, 9 november: Bij maanopkomst vormt de Maan een fraaie samenstand met de planeet Jupiter en de sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini).

• Woensdag, 12 november: Het is Laatste Kwartier. De Maan beweegt in de richting van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (Leo). Later op de dag wordt Regulus door de Maan bedekt, maar dit is vanaf onze locatie niet zichtbaar.

• Vrijdag, 14 november: Om 19:45 kun je zien hoe Saturnus’ maan Titan door de planeet wordt bedekt.

• Maandag, 17 november: Voor zonsopkomst bevindt de Maan zich dicht bij Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (Virgo). ’s Avonds bereiken de Leoniden-meteoren hun maximum. De Maan stoort niet, waardoor je onder gunstige omstandigheden 10-15 meteoren per uur kunt zien.

• Donderdag, 20 november: Het is Nieuwe Maan en de Maan is niet zichtbaar. Ondertussen staat Mercurius in benedenconjunctie met de Zon en beweegt weer langzaam richting de ochtendhemel.

• Vrijdag, 21 november: De planeet Uranus bereikt zijn oppositie en staat in het sterrenbeeld Stier (Taurus), op slechts 4 graden afstand van de Plejaden. Dit is het moment waarop Uranus het helderst zichtbaar is. De planeet bevindt zich op 2,769 miljard kilometer van de Aarde. Met een verrekijker kun je Uranus zien, al lijkt hij nog steeds op een ster.

• Vrijdag, 28 november: De Maan bereikt het Eerste Kwartier en is daardoor ’s middags en in de avond goed zichtbaar.