De Maan in november

Hoewel de zomersterrenbeelden aan het begin van de avond nog hoog aan de hemel staan is de winter onmiskenbaar in aantocht.

De nachten worden langer en later op de avond worden de eerste wintersterrenbeelden al zichtbaar. 

De planeten in november

• Mercurius: Mercurius is in november niet zichtbaar
• Venus: Venus is in november eveneens niet zichtbaar.
• Mars: De zichtbaarheid van Mars wordt steeds beter en is vanaf de avond, de gehele nacht zichtbaar in het sterrenbeeld Stier ( Taurus).
• Jupiter: Jupiter is de gehele avond en en een deel van de nacht zichtbaar in het sterrenbeeld Vissen (Pisces) .
• Saturnus: Saturnus staat een heel stuk rechts van Jupiter welke veel helderder is en is tot middernacht zichtbaar.
• Uranus: Uranus staat grofweg tussen Jupiter en Mars in en is de gehele nacht zichtbaar met een verrekijker of kleine telescoop. 
• Neptunus: Neptunus is eveneens de gehele nacht zichtbaar en staat in de buurt van Jupiter. Een kleine telescoop is nodig om Neptunus te kunnen onderscheiden

Meteorenzwermen in november

In November kunnen we de trage vuurbollen van de Tauriden waarnemen. Deze oranjerode meteoren hebben hun oorsprong in de komeet Encke. De Tauriden vertonen zo nu en dan uitbarstingen. Een meer bekende zwerm zijn de Leoniden, een zwerm die al reeds meerdere malen voor ware sterrenregens heeft gezorgd. De Leoniden zijn actief van 6 tot en met 21 november. Het maximum valt in de nacht van 17 op 18 november, echter de Maan zal dan in de nanacht wat storen.

Bijzonderheden: 

Dinsdag , 1 november. De Maan is in het Eerste Kwartier en is in de namiddag en avond zichtbaar. De Maan staat in het sterrenbeeld Steenbok, 5 graden zuidelijk van Saturnus.

Woensdag, 2 november. Om 21:24 is er een dubbele overgang op Jupiter zichtbaar, er verschijnen 2 witte stippen op het wolkendek van de Jupiter, dit zijn de manen Europa en Ganymedes. Later op de avond en de komende nacht volgen de schaduwen van de manen die vervolgens over het oppervlak langstrekken als zwarte stippen. De schaduw van Europa zien we tussen 23:30 en 1:59, die van Ganymedes vanaf 1:23 totdat Jupiter onder gaat om 3:46.

Donderdag, 3 november. De Jupitermaan Io trekt tussen 19:04 en 21:17 over de Jupiterschijf gevolgd door zijn schaduw tussen 19:58 - 22.11

Vrijdag, 4 november.De Maan staat 3 graden ten zuiden van Jupiter. Ook Neptunus is in de buurt te vinden, hiervoor is echter een verrekijker, of beter, kleine telescoop voor nodig. De maan is al voor 86 % verlicht wat het sowieso al lastiger maakt om het zwakke planeetje te kunnen vinden.

Dinsdag, 8 november. Volle Maan. In delen van Noord-Amerika, Azië en Australië is er vandaag een totale maansverduistering zichtbaar. Ook is  Mercurius vandaag in bovenconjunctie en staat daardoor voor ons gezien achter de Zon en is daardoor niet zichtbaar voor ons.

Woensdag, 9 november. De planeet Uranus is in conjunctie met de Zon. Hierdoor staat hij recht tegenover de Zon en komt op zodra deze ondergaat en gaat onder zodra deze weer opkomt. Met een verrekijker is de zwakke planeet in het sterrenbeeld Ram te vinden. Vanaf vandaag tot en met vrijdag 11 november trekt de Maan door het sterrenbeeld Stier en komt daarbij langs de open sterrenhopen Hyaden en Plejaden.

Donderdag, 10 november. De Jupitermaan Io trekt tussen 20:52 en 23.05 over Jupiter gevolgd door de schaduw tussen 21:42 en 0:07.

Woensdag, 16 november. De Maan is in Laatste Kwartier en in de nanacht en ochtend zichtbaar.

Donderdag, 17 november / Vrijdag 18 november. Vannacht vindt het maximum plaats van de Leoniden meteorenzwerm. Ondanks dat er zo nu en dan uitbarstingen voorkomen wordt het aantal meteoren dit jaar laag ingeschat. De Maan stoort een beetje aangezien deze 'halfvol' is.

Dinsdag, 22 november. In de ochtend vindt je laag in het zuidoosten de zeer smalle maansikkel die op dat moment 3,6% verlicht is. Een verrekijker maakt het zoeken makkelijker.

Woensdag, 23 november. Nieuwe Maan. De Maan is momenteel niet zichtbaar. 

Maandag, 28 november. De Maan staat bij Saturnus in het sterrenbeeld Steenbok.

Woensdag, 30 november. Voor de 2e keer deze maand is de Maan in het Eerste Kwartier en hierdoor in de middag en avond zichtbaar.

Bron: de Sterrengids 2023, Stip Media