De Maan in oktober

Gebruik eventueel deze tool om te kunnen zien welke interressante zaken er elke dag op de Maan zichtbaar zijn met het blote oog, verrekijker of kleine telescoop. 

Een maandkalender met de maanfasen, tijdstippen van opkomst- en ondergang kun je hier vinden.

Planeten in oktober

• Mercurius: Mercurius zien we niet of nauwelijks deze maand, heel misschien in de vroege avondschemering.
• Venus: Venus is nog steeds erg helder maar zakt steeds verder weg in de ochtendschemering.
• Mars: Mars is oktober niet te zien.
• Jupiter: Jupiter is vanaf de late avond te zien in het sterrenbeeld Tweelingen ( Gemini).
• Saturnus: Saturnus is deze 's avonds in het sterrenbeeld Waterman ( Aquarius) te vinden.
• Uranus: Uranus is met een verrekijker of telescoop te vinden in het sterrenbeeld Stier (Taurus), nabij de Plejaden.
• Neptunus: Neptunus is 's avonds in het sterrenbeeld Vissen ( Pisces) te vinden.

Meteorenzwermen in oktober:

Ook in oktober zijn meteorenzwermen actief, de belangrijkste zijn de Draconiden en de Orioniden.

 Draconiden

• Actief van: 6 tot 10 oktober

• Piek: Rond 8 oktober

• Radiant: Sterrenbeeld Draak (Draco)

• Oorsprong: Komeet 21P/Giacobini-Zinner (daarom ook wel de Giacobiniden genoemd).

• Kenmerken: De Draconiden zijn meestal een zwakke zwerm met slechts ongeveer 5 meteoren per uur (ZHR - Zenital Hourly Rate). Ze zijn echter onvoorspelbaar en hebben in het verleden (bijvoorbeeld in 1933 en 1946) al eens spectaculaire uitbarstingen of 'meteorenstormen' gehad met honderden tot duizenden meteoren per uur. In tegenstelling tot de meeste andere zwermen, zijn de Draconiden het best te zien in de vroege avond (voor middernacht), omdat hun radiant dan hoog aan de hemel staat.

 Orioniden

• Actief van: 2 oktober tot 7 november

• Piek: Rond 21 oktober

• Radiant: Sterrenbeeld Orion

• Oorsprong: Komeet 1P/Halley (dit is dezelfde komeet die ook de Eta Aquariden in mei veroorzaakt).

• Kenmerken: De Orioniden staan bekend om hun snelle en soms heldere meteoren (20 per uur onder ideale omstandigheden). Ze komen met een hoge snelheid van ongeveer 66 km/s de dampkring binnen en laten vaak nalichtende sporen (rooksporen van geïoniseerd gas) achter die enkele seconden zichtbaar kunnen blijven. De beste kijktijd is meestal na middernacht tot aan de vroege ochtenduren, wanneer het radiant van de zwerm hoog aan de hemel staat.

Verder zijn er natuurlijk ook in september weer sporadische meteoren zichtbaar, meteoren die tot geen enkele zwerm behoren.

De Draconiden en Orioniden zijn kleinere zwermen, wat betekent dat je minder meteoren zult zien dan bij grotere zwermen zoals de Perseïden of Geminiden. Om je kansen op een succesvolle waarneming te vergroten, kun je de volgende tips gebruiken:

• Zoek een locatie met zo min mogelijk lichtvervuiling, ver weg van straatlantaarns en andere lichtbronnen.
• Kies een plek met een onbelemmerd uitzicht, zodat je zoveel mogelijk van de hemel kunt overzien.
• Gun je ogen de tijd om aan het donker te wennen (minimaal 20-30 minuten) en vermijd het gebruik van je telefoon of andere felle schermen.
• Kleed je warm aan, want zelfs in de zomer kan het ’s nachts flink afkoelen wanneer je langere tijd buiten bent.
• Je hebt geen telescoop of andere apparatuur nodig – simpelweg naar boven kijken is genoeg!
• Een ligstoel of deken maakt het comfortabeler en voorkomt een stijve nek.
• De beste kijktijd is doorgaans na middernacht tot in de vroege ochtend, wanneer de radiant van de zwerm hoger aan de hemel staat.
• Houd rekening met de maanstand. Fel maanlicht kan het lastiger maken om zwakkere meteoren te zien.

Kometen in oktober

Dagoverzicht:

• Donderdag, 2 oktober. Vanaf vandaag kun je genieten van de Orioniden-meteorenzwerm. Deze blijft zichtbaar tot en met 7 november.

• Zaterdag 5 oktober. Bij het vallen van de avond verschijnt Saturnus in het zuidoosten, op slechts 4 graden afstand van de Maan.

• Maandag 6 oktober. Vanaf vandaag is de meteorenzwerm van de Draconiden actief, een fenomeen dat tot en met 10 oktober te zien is. Helaas valt dit samen met een Volle Maan, waardoor de omstandigheden om de meteoren waar te nemen verre van ideaal zijn. De Maan bevindt zich op dit moment in het sterrenbeeld Vissen.

• Woensdag 8 oktober. Vandaag bereiken de Draconiden hun hoogtepunt, maar helaas gooit de heldere Maan roet in het eten.

• Maandag 13 oktober. Vandaag bevindt de Maan zich in het Laatste Kwartier. Ze verschijnt rond 23:15 aan de hemel. Ook Jupiter is dichtbij zichtbaar.

• Donderdag, 16 oktober. Rond half zeven 's ochtends zien we de Maan het sterrenbeeld Leeuw binnengaan. Later op de dag zal de helderste ster van de Leeuw, Regulus, door de Maan worden bedekt. Helaas is dit fenomeen vanuit onze regio niet waarneembaar.

• Maandag, 21 oktober. Aankomende nacht en de daaropvolgende nacht zijn de Orioniden-meteoren op hun mooist te bewonderen. Het hoogtepunt van deze spectaculaire meteorenregen valt op 21 oktober, samen met de Nieuwe Maan. Dankzij het ontbreken van storend maanlicht kun je in de vroege ochtenduren tot wel 20 vallende sterren per uur zien.

• Donderdag, 23 oktober. De Maan is in conjunctie met de planeet Mercurius, 3 graden ten zuiden daarvan. Weer 3 graden, maar ditmaal richting noordwesten staat de planeet Mars. Helaas is deze mooie samenstand voor ons niet zichtbaar. 

• Zaterdag, 25 oktober. Vanavond vindt de 21e editie van de "Nacht van de Nacht" plaats. Bij helder weer zal Sidewalk Astronomy Montferland vanaf 19:30 te vinden zijn op de voorburcht van het indrukwekkende middeleeuwse kasteel Huis Bergh. Meer informatie over het programma van deze bijzondere avond vind je hier en hier.

• Zondag, 26 oktober. Overgang van de zomertijd naar wintertijd; de klok gaat een uurtje terug.

• Maandag, 27 oktober. Aan het begin van de avond zien de smalle maansikkel net ten zuiden van de ster Nunki in het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius).

• Woensdag, 29 oktober. De Maan is in Eerste Kwartier en hierdoor in de avond zichtbaar. Hij blijft laag boven de horizon in het grensgebied tussen Boogschutter (Sagittarius) en Steenbok (Capricornus). Mercurius bereikt met een bijna 24 graden de grootst mogelijke oostelijke afstand tot de Zon. Helaas is Mercurius vrijwel niet te zien want hij gaat al in de avondschemering onder.